MASAK Tarafından Yapılan İkincil Düzenlemeler ile Getirilen Yenilik ve Değişiklikler

Mart 16, 2021

in Görüşler by

 

16.03.2021

KONU            : MASAK tarafından yapılan ikincil düzenlemeler ile getirilen yenilik ve değişiklikler hakkındadır.

Dijital uygulamalarla bir takım tedbirlerin alınması ihtiyacına binaen MASAK tarafından ikincil düzenlemeler kapsamında hazırlanan Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine İlişkin Yükümlülüklere Uyum Programı Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ( “Uyum Yönetmelik” ) [1]ve Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliği (Sıra No:5) Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sıra No:18)[2] ( “Değişiklik Tebliği”) 26 Şubat 2021 tarihli ve 31407 Resmi Gazete’de 1 Mayıs 2021 tarihinde yürürlüğe girmek üzere yayımlanmıştır.

Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ( “Tedbir Yönetmelik” )[3] ise 24  Şubat 2021 tarihli ve 31405/2 sayılı Resmi Gazete’de  1 Mayıs 2021 tarihinde yürürlüğe girmek üzere yayımlanmıştır.

Yeni Uyum Yönetmelik İle Getirilen Yenilikler Neler?

 

  1. Uyum Programı Oluşturacak Yükümlülerin Kapsamı Genişletildi.

Uyum Yönetmeliği ile uyum programı oluşturacak yükümlülerin kapsamı genişletilerek aşağıdaki yükümlüler eklenmektedir:

  1. a) Bankalar (Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ile kalkınma ve yatırım bankaları hariç),
  2. b) Sermaye piyasası aracı kurumları,
  3. c) Sigorta ve emeklilik şirketleri,

ç) Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi (Bankacılık faaliyetiyle sınırlı olmak üzere),

  1. d) Kambiyo mevzuatında belirtilen A grubu yetkili müesseseler,
  2. e) Finansman, faktoring ve finansal kiralama şirketleri,

f)Portföy yönetim şirketleri

  1. g) Kıymetli madenler aracı kuruluşları,

ğ) Elektronik para kuruluşları

  1. h) Ödeme kuruluşları (Münhasıran fatura ödemelerine aracılık hizmeti, münhasıran ödeme emri başlatma hizmeti ve münhasıran ödeme hesabına ilişkin bilgilerin sunulması hizmetini sağlayanlar hariç)

 

Bu kapsamda, Uyum Yönetmeliği’nde belirtilen bu kuruluşlar tarafından MASAK mevzuatına uyum sağlanması için aşağıdaki tedbirleri içeren bir uyum programı oluşturulması gerekmektedir.

  • Kurum politikası ve prosedürlerinin oluşturulması,
  • Risk yönetimi faaliyetlerinin yürütülmesi,
  • İzleme ve kontrol faaliyetlerinin yürütülmesi,
  • Uyum görevlisi atanması ve uyum birimi oluşturulması,
  • Eğitim faaliyetlerinin yürütülmesi,
  • İç denetim faaliyetlerinin yürütülmesi.

Görüldüğü üzere, fatura ödemelerine aracılık hizmeti sunan ve münhasıran ödeme emri başlatma hizmeti ile münhasıran ödeme hesabına ilişkin bilgilerin sunulması hizmetini sağlayan Açık Bankacılık Servisleri uyum programı oluşturma yükümlülüğünden istisna tutulmuştur. Ancak bu kuruluşlarında uyum görevlisi atama yükümlülükleri bakımından istisna getirilmemiştir.

  1. Uyum Görevlisi ve Uyum Yardımcısı Atanması, Kurum Politikası Oluşturulması Ve Prosedürlerinin Oluşturulması Hakkında Bir Takım Yenilikler Getirildi.

Uyum Yönetmeliği ile “Uyum Yardımcısı” müessesesi getirilerek uyum görevlisi ve uyum yardımcısının atanması ile görevden ayrılmalarında işletilecek prosedürler belirlenmiştir.

Yükümlüler, uyum programının yürütülmesi amacıyla uyum görevlisi için Uyum Yönetmeliği’nde aranan şartları ve nitelikleri taşıyan bir uyum görevlisi yardımcısı atarlar. Uyum görevlisi yardımcısı, uyum görevlisiyle aynı süre ve usulde atanır.

Uyum görevlisi ve uyum görevlisi yardımcısına ilişkin Uyum Yönetmeliği’nin ekinde yer alan Ek-2’deki taahhüt formu yönetim kurulu veya yetkisini devrettiği yönetim kurulu üye veya üyeleri tarafından imzalanarak, atanma tarihinden itibaren en geç on gün içerisinde Başkanlığa gönderilir.

 

Yükümlüler faaliyet izninin alınmasını müteakip, uyum görevlisinin atandığı tarihten itibaren en geç otuz gün içinde kurum politikasını oluşturur. Kurum politikası aynı süre içinde yönetim kurulu tarafından onaylanır.

Kurum politikasına ilişkin “Kurum Politikası Taahhüt Formu” (ilgili formlar Uyum Yönetmeliği’nin eki olarak EK-1/A ve EK-1/B olarak temin edilebilir) yönetim kurulu veya yetkisini devrettiği yönetim kurulu üye veya üyeleri tarafından imzalanarak kurum politikasının onay tarihinden itibaren otuz gün içerisinde MASAK’a gönderilmesi öngörülmektedir. Kurum Politikasının değişmesi halinde otuz gün içerisinde söz konusu taahhüt formlarının yeniden düzenlenerek imzalı olarak MASAK’a gönderilmesi gerekli görülmektedir.

Başkanlık kurum politikalarına ilişkin taahhüt formlarının içeriğini değiştirmeye yetkilidir. Taahhüt formlarında yapılan değişiklikler Başkanlığın resmi internet sitesi vasıtasıyla duyurulur.

Kurum politika ve prosedürleri oluşturulurken, Kanun ve Kanun uyarınca çıkarılan yönetmelik ve tebliğlere aykırı olmamak şartıyla diğer ulusal ve uluslararası kuruluşlarca getirilen tavsiye, ilke, standart ve rehberlerden de faydalanılabilir.

  1. Münhasıran Uyum Görevlisi Atayacak Yükümlülerin Kapsamı Genişletildi.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ile kalkınma ve yatırım bankaları, bankalar dışında banka kartı veya kredi kartı düzenleme yetkisini haiz kuruluşlar, kambiyo mevzuatında belirtilen B grubu yetkili müesseseler, reasürans şirketleri, varlık yönetim şirketleri, ödeme kuruluşları (Münhasıran fatura ödemelerine aracılık hizmeti, münhasıran ödeme emri başlatma hizmeti ve münhasıran ödeme hesabına ilişkin bilgilerin sunulması hizmetini sağlayanlar), kargo şirketleri ve sermaye piyasası mevzuatı çerçevesinde takas ve saklama hizmeti veren kuruluşlar faaliyet izninin alınmasını müteakip otuz gün içerisinde bu Yönetmelikte bahsedilen uyum programını oluşturmaksızın idari düzeyde uyum görevlisi atamak zorundadır.

Halihazırda uyum görevlisi atamış bulunan yükümlüler uyum görevlisi yardımcısını, finansal gruplar ise uyum görevlisi ve yardımcısını 1/6/2021 tarihine kadar atamaları gerekmektedir.

  1. Finansal Grubun Mahiyeti Düzenlenerek Finansal Grupların Grup Seviyesinde Uyum Programı Oluşturmaları Gerekli Kılınmaktadır. Ayrıca Finansal Grup Uyum Görevlisi Atanması İle Görev Ve Sorumlulukları Düzenlenmektedir.

 

7262 sayılı Kanun ile 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanunu’na “finansal grup” tanımı eklenerek “Merkezi Türkiye’de ya da yurt dışında bulunan bir ana kuruluşa bağlı veya bu kuruluşun kontrolünde bulunan, Türkiye’de yerleşik finansal kuruluşlar ile bunların şube, acente, temsilci ve ticari vekil ve benzeri bağlı birimlerinden oluşan grubu” olarak tanımlanmış ve yükümlülerin finansal grup seviyesinde risk temelli yaklaşımla uyum programı oluşturarak etkili bir şekilde uygulaması gerekli kılınmıştı.

Yeni Tedbirler Yönetmeliği İle Getirilen Yenilikler Neler?

  1. Kimlik tespitinde esas alınan parasal tutarlar güncellenmiştir.

Yapılan değişiklikle esas olarak; basitleştirilmiş tedbirler kapsamında kimlik tespitine esas alınan parasal tutarlar güncellenmekte ve uygulamadan kaynaklanan birtakım ihtiyaçlara yönelik düzenlemeler yapılmaktadır. Söz konusu değişiklikler 1 Mayıs 2021 tarihinde yürürlüğe girecektir.

Tedbirler Yönetmeliği’nin 5. Maddesinde yükümlülere yönelik tutara bağlı kimlik tespiti gerektiren işlemler için artırılması planlanan parasal tutarlara aşağıda yer verilmiştir: Buna göre; yükümlüler

  1. a) Sürekli iş ilişkisi tesisinde tutar gözetmeksizin,
  2. b) İşlem tutarı ya da birbiriyle bağlantılı birden fazla işlemin toplam tutarı yirmibin TL veya üzerinde olduğunda,
  3. c) Elektronik transferlerde işlem tutarı ya da birbiriyle bağlantılı birden fazla işlemin toplam tutarı yedibinbeşyüz TL veya üzerinde olduğunda,
  4. d) Şüpheli işlem bildirimini gerektiren durumlarda tutar gözetmeksizin,
  5. e) Daha önce elde edilen müşteri kimlik bilgilerinin yeterliliği ve doğruluğu konusunda şüphe olduğunda tutar gözetmeksizin,

kimliğe ilişkin bilgileri almak ve bu bilgilerin doğruluğunu teyit etmek suretiyle müşterilerinin ve müşterileri adına veya hesabına hareket edenlerin kimliğini tespit etmek zorundadır.

  1. Gerçek Kişilerde Uzaktan Kimlik Tespiti İmkanı Getirildi.

Yükümlünün asli faaliyet alanı ile ilgili mevzuatta müşteri ile yüz yüze gelinmeksizin kimliğinin doğrulanmasına imkân verecek yöntemlerle sözleşme kurulmasına cevaz verilmiş olması halinde, gerçek kişilerle sürekli iş ilişkisi tesisinde müşteri kimliğinin doğrulanması amacıyla uzaktan kimlik tespiti yöntemleri kullanılabilir.

  1. Yurt Dışında Yerleşik Tüzel Kişilerde Ve Yurt Dışında Kurulmuş Güven Sözleşmelerinde Kimlik Tespiti İmkanı Getirildi.

Yurt dışında kurulmuş güven sözleşmelerinde kimlik tespiti için açıklamalara ve işletilecek usul ve esaslara yer verilmektedir.

  1. Elektronik transfer mesajlarında işletilecek kurallar yeniden belirlenmektedir.

7.500 TL veya üzeri yurt içi ve yurt dışı elektronik transfer mesajlarındaki gönderenin yer alması zorunlu bilgilerinin doğruluğunu teyit ve alıcıya ilişkin belirtilen bilgilerinde yer alması yükümlülüğü getirilmektedir.  7.500 TL’nin altındaki yurt içi ve yurt dışı elektronik transfer mesajlarında ise gönderene ve alıcıya ilişkin belirtilen bilgilerin bulunması yükümlülüğü getirilmekle birlikte bu bilgilerin teyidi zorunlu kılınmamaktadır.

 

Ayrıca, transfer emrinin verildiği finansal kuruluştan ödemeyi gerçekleştirecek finansal kuruluşa kadar oluşan mesaj zincirinde göndericiye ilişkin olarak elektronik transfer mesajlarında bulunması gereken bilgilere transfere aracılık eden tüm finansal kuruluşlarca yer verilir ve bu bilgilerin transferin her aşamasında aktarılmasına özel dikkat gösterilir.

 

  1. Yükümlülüklere aykırılık halinde işletilecek kademeli akış ve müeyyideler detaylandırılmaktadır.

7262 sayılı Kanun ile 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanunu’ndaki idari yaptırımlar yeniden düzenlenmiş, idari para cezaları artırılmış ve bazı yeni tedbirlerde getirilmişti.

 

SONUÇ

Yeni düzenlemeler uyarınca, ödeme kuruluşları (münhasıran fatura ödemelerine aracılık hizmeti, münhasıran ödeme emri başlatma hizmeti ve münhasıran ödeme hesabına ilişkin bilgilerin sunulması hizmetini sağlayanlar hariç) ve elektronik para kuruluşları uyum görevlisi ve yardımcısını 1/6/2021 tarihine kadar atamaları ve uyum programlarını 1/7/2021 tarihine kadar oluşturmaları gerekmektedir.

 

Saygılarımızla,

Av. Berfu Dural

[1] https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/02/20210226-2.htm

[2] https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/02/20210226-5.htm

[3] https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/02/20210224M2-3.pdf